یادداشت ها

(قرآنی ـ حدیثی ـ فقهی ـ ادبی)

(قرآنی ـ حدیثی ـ فقهی ـ ادبی)

منشأ الانصراف الی حصة من حصص المعنی الموضوع له اللفظ:

هو الانس الذهنی بحصة معینة من حصص المعنی الموضوع له اللفظ علی انحاء:

1-      1. ان یکون نتیجة لتواجد تلک الحصة فی حیاة الناس و غلبة وجودها علی سائر الحصص خارجا

نحو انصراف لفظ «الماء» فی العراق إلى ماء الفرات

2-     2. ان یکون نتیجة لکثرة استعمال اللفظ و ارادة تلک الحصة علی طریق تعدد الدال و المدلول، و هو علی اقسام:

الف) قد تبلغ الی درجة توجب نقل اللفظ من وضعه الاول الی الوضع للحصة

ب) قد تحقق وضعا تعیّنیا للفظ لتلک الحصة بدون نقل

ج) قد لا توجب ما تقدم بل تشکل درجة من العلاقة و القرن بین اللفظ و الحصة بمثابة تصلح ان تکون قرینة علی ارادتها خاصة من اللفظ

 

مناشئ توجِد قدرا متیقنا من الحصص فی مقام الکاشفیة عن مراد المتکلم

1-     1. العهد الذکری

مانند آن که در سؤال آمده باشد.

2-     2. العهد الذهنی فی مقام التخاطب :

فضای شخصی: مثال «الحج» المراد به «حج التمتع» فی سؤال حجاج الکوفة مثلا القادمة من مکة الی المدینة

فضای صنفی: مثال آقا، استاد، پاکت و ... برای طلبه ها!

فضای خاص به یک علم (البته بیشتر موارد این قسم به وضع ثانوی رسیده اند و مربوط به قدر متیقن نمی شوند)

فضای عمومی متعلق به یک برهه زمانی: مانند «شیخ» برای قبل از شیخ انصاری و بعد از آن

فضای عمومی متعلق به یک منطقه مکانی

3-     3. العهد الحضوری (العنوان المشیر)

 

* ظاهرا قسم اول و صورت نخست از قسم دوم و نیز قسم سوم مربوط به مقام دلالت استعمالی عام لفظ نمی شود بلکه به ما یصلح للقرینیة باز می گردد. بدین معنا که در یک استعمال، از ویژگیهای خاص استعمال (قرینه خاص مورد) به شمار می رود نه ویژگیهای عمومی الفاظ (یعنی همان قرینه عام . مقصود از ویژگی عام، شامل عام های نسبی نیز می شود مانند ویژگیهای محلی و منطقه ای و زمانی). از این صورتها می توان تعبیر به قدر متیقن در مقام تخاطب کرد و باقی صور مربوط به انصراف لفظی می شود.

از لحاظ درجه قوت این قسم بر سه قسم است:

1-      در حد ظهور کلام خاص

2-      در حد احتمال عقلائی

3-      در حد احتمال ضعیف

تنها در صورت سوم که عقلا آن را در حدی نمی دانند که مخل اطلاق گیری باشد و لزومی برای سؤال نمی بینند اشکالی برای کشف اطلاق ثبوتی ایجاد نمی کند و در دو صورت باقی اشکال ایجاد می کند.

نظرات (۰)

هیچ نظری هنوز ثبت نشده است

ارسال نظر

ارسال نظر آزاد است، اما اگر قبلا در بیان ثبت نام کرده اید می توانید ابتدا وارد شوید.
شما میتوانید از این تگهای html استفاده کنید:
<b> یا <strong>، <em> یا <i>، <u>، <strike> یا <s>، <sup>، <sub>، <blockquote>، <code>، <pre>، <hr>، <br>، <p>، <a href="" title="">، <span style="">، <div align="">
تجدید کد امنیتی